مسجدسلیمان

مسجد سلیمان مسجدسلیمان
کشور	ایران
استان	خوزستان
شهرستان	مسجد سلیمان
بخش	مرکزی
نام(های) قدیمی	آساک، سیماش، پاسوماش
سال شهرشدن	۱۹۲۰
مردم
جمعیت	۱۰۹٫۵۹۷ در سال ۱۳۸۵[۱]
مذهب	مسلمان شیعه
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۳۷۲ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۶ درجه زمستان و ۴۵ درجه تابستان
اطلاعات شهری
شهردار	مهندس علی ورناصری
ره‌آورد	قالی وگلیم بختیاری، نان تیری کلخنگ، کنار,
پیش‌شماره تلفنی	۰۶۸۱
تابلوی خوش‌آمد به شهر
به میسلیمون خوش اویدین
مسجد سلیمان روی نقشه ایران ۳۱.۹۳° شمالی ۴۹.۳۰° شرقیمختصات: ۳۱.۹۳° شمالی ۴۹.۳۰° شرقی

مسجد سلیمان شهری تاریخی در میان کوه‌های زاگرس و از شهرهای بختیاری نشین استان خوزستان است. مسجد سلیمان پیشگام حفاری نفت در ایران می‌باشد. دولت بریتانیا استخراج نفت ایران را در سال ۱۹۰۸ میلادی از این شهر آغاز کرد.

مسجد سلیمان از شمال غرب به شهرستان شوشتر، از شمال تقریبأ به شهرستان‌های لالی و اندیکا، از جنوب شرق به شهرستان ایذه، و از جنوب غرب به شهر اهواز ارتباط دارد. ساکنان این شهر را طوایف مختلفی از قوم لر بختیاری تشکیل می‌دهند ولی با کشف نفت در منطقه افراد دیگری از سایر مناطق بختیاری بمنظور کسب و کار به این شهر آمدند و رفته رفته بصورت دایم در این شهر ساکن شدند.

روستاهای کوهستانهای اندیکا و لالی و دشت بزرگ از بخش‌های تابعه اطراف این شهر بودند. که در چند سال اخیر بخشهای اندیکا ولالی به شهرستان تغییر یافته‌اند. مسجدسلیمان بدلیل جاذبه‌های تاریخی و بهار زیبایش و رویش لاله‌های وحشی و شب بو در ایام نوروز پذیرای تعداد بیشماری از مهمانان نوروزی می‌باشد. یکی از تفریحگاه‌های دیدنی این شهر منطقه‌ای بنام تمبی می‌باشد. یکی از مهمترین مکانهای تاریخی و باستانی این شهرمنطقه‌ای است بنام معبد سرمسجد که درشمال شرقی شهر مسجدسلیمان واقع شده‌است. این معبد که در گذشته‌های دور همواره در آن آتشی افروخته بوده مشرف به سفه سرمسجد است که بگفته مورخان مقر حکومتی پارس‌ها بوده‌است. از دیگر آثار باستانی این شهرستان می‌توان به معبد بسیار کهن برد نشانده نیز اشاره نمود.

هیئت باستان‌شناسی فرانسوی سال ۲۰۰۷ نیز در مسجد سلیمان موفق به کشفیات مهمی شده است. پروفسور گیرشمن رئیس هیئت مزبور عقیده دارد که محل کنونی مسجد سلیمان، (پارسوماش) قدیم‌ترین پایتخت پادشاهی هخامنشی بوده‌است. یکی ازعوامل ایجاد و گسترش شهر مسجدسلیمان، اکتشاف نفت دراین منطقه‌است. ویلیام ناکس دارسی طی انعقاد قراردادی با دولت مظفری مجوز جستجو و اکتشاف نفت در ایران را گرفت و تیم اکتشاف وی نفت را برای اولین بار در خاورمیانه، و در شهر مسجدسلیمان کشف کرد.

این شهر در شمال شرقی استان خوزستان جائیکه مناطق جلگه‌ای این استان به سلسله جبال زاگرس، بر می‌خورد، در میان کوه‌ها واقع گردیده‌است. منطقه‌ای که تا یک قرن پیش محل سکونت کوچ نشینان بختیاری بود.

تاریخچه

مسجد سلیمان در دوره ی عیلامی آساک نامیده می شد که بخشی از منطقه ی سیماش عیلام بود ولی پس از حمله ی آریایی ها و شکست عیلامیان این نام به پارسوماش تغییر پیدا کرد. شناخت تاریخچه، علل شکل گیری، چگونگی توسعه شهر و روند رشد آن در فاصله اواسط سدهٔ ۹ تا اَوایل سدهٔ ۷ پیش از میلاد قومی آریایی به نام ‍«پارسوا»از دامنه‌های شمال غربی زاگرس و کوه‌های بختیاری به جلگه خوزستان فرود آمدند و مسجدسلیمان کنونی از جمله مناطقی بود که در آن سکنیٰ گزیدند. این قوم نیمه بدوی که متکی بر معیشت شبانی و به ویژه تربیت اسب بودند، بعد از آشنایی با کشاورزی و ترک کوچ‌نشینی، در نواحی کوهپایه‌ای جلگه، شهر تازه‌ای بنا نهادند و آنرا به یاد سرزمین گذشته خود که «پارسوا» نام داشت، «پارسوماش» خواندند.

بنا بر نشانه‌های بازمانده از بنای بزرگ با دیواره‌هایی سترگ و اِیوانهای پایدار در مقابل فرسایش از سده‌ها قدمت بر بالای تپه‌ای به نام سَرمَسجد، که جایگاه شهر کنونی مسجدسلیمان بوده‌است. «پارسوماش» که بنیان گذاران آن «هخامنش» یا «چیش پیش» بوده‌اند، را می‌توان اولین شهر آریائیان و نیای پاسارگاد و تخت جمشید نامید، که آغازگر شهر نشینی پارسیان و ایجاد کشوری دانست که ایران می‌خوانیمش.

اعتقاد ایرانیان به آتش به عنوان نمادی از اهورامزدا و جوشش روغن مقدس قابل اشتعال بر سطح زمین در شهر پارسوماش باعث شد تا این شهر دارای آتشکده‌های همیشه جاویدان شده و بنابراین شهر از لحاظ مذهبی نیز به شدت اهمیت یافت، به گونه‌ای که آتش این آتشکده تا زمان «هارون الرشید» نیز روشن بود. اهمیت مذهبی و اعتقادات مردم به پاک و مقدس بودن این شهر به حدی زیاد گردید که حتی بعد از ورود اسلام، ایرانیان برای زیارت به این شهر مراجعه می‌نمودند. لذا هویت مذهبی آن مانند دیگر اماکن مقدس همچنان باقیمانده و نام «مسجدسلیمان» نیز در همین راستا بر آن اطلاق گردید. اما حتی این نامگذاری از غروب اولیه شهر در زمان هارون جلوگیری نکرد.

طلوع دوباره این نخستین شهر پارسیان بعد از گذشت چندین سده در ۴ بامداد ۵ خرداد ۱۲۸۷ هجری شمسی(۱۹۰۸میلادی) با فوران نفت از میدان نمره یک در میانه مسجدسلیمان کنونی آغاز گردید. فورانی که حیات اقتصادی و اجتماعی مسجدسلیمان و بعد ایران را دگرگون کرد. ولی این بار بانیان شهر نه شبانان پارسی فرود آمده از کوهها و بلکه فرنگیان شهرنشین و صنعتگر و به اصطلاح مدنیت یافته اما جهانگشایانی بودند که از دریاهای دور آینده خود را در این سرزمین یافته‌اند. این بیگانگان زیرک به مدد متون تاریخی (همچون نوشته‌های هردوت) دریافته بودندکه ایرانیان در این محل از روغن مقدسی که به طور طبیعی از زمین بیرون رانده می‌شد استفاده‌های گوناگون کرده و آتش جاویدان خود را در این جایگاه می‌جسته‌اند. پس نماینده پیگیر و ماجراجوی انها به نام «ویلیام ناکس دارسی» انگلیسی با شرکت خود به نام «سندیکای امتیازات» موفق شدند با انتقال فن‌شناسی و تجهیزات لازم و حفر چاه به سرچشمه آتش جاویدان پارسیان دست یابند. بعد از کشف و فوران نفت در مسجدسلیمان با دخالت دولت انگلیس، شرکت ذکر شده به شرکت «نفت ایران و انگلیس» تبدیل گشت. این شرکت زمینی را که طلای سیاه در زیر آن خفته بود از سیدهای قیری شوشتر خریداری و راه برون رفت نفت یا جزیره آبادان را نیز از شیخ خزعل به اجاره گرفت و خان و شیخ را به مزدوری و نگهبانی این املاک کسب شده گمارد.(که البته این قانون کماکان بقوت خود باقیست، که اگر در زمین شما، نفت وجود داشته باشد، فقط حق نگهبانی آن، به شما داده خواهد شد... !) از همین زمان است(۱۲۸۷ ه. ش یا ۱۹۰۸ میلادی) که بنیان اولین شرکت شهر(company Town) معدنی ایران در مسجدسلیمان و بعد از آن اولین شرکت شهر صنعتی (با توجه به احداث پالایشگاه) در آبادان گذاشته می‌شود. با اتمام خط لوله مسجدسلیمان به آبادان از ۱۹۱۲ میلادی حیات مجدد مسجدسلیمان آغاز شد. استخراج نفت که در این سال ۴۳ هزار تن بود تا آخر جنگ اول جهانی(۱۹۱۸ میلادی) به سالیانه ۱ میلیون تن و تا ۱۹۲۵ میلادی به بیش از ۴ میلیون تن در سال رسید. مسجدسلیمان تا سال ۱۹۲۸ میلادی تنها منبع استخراج نفت ایران بود تا دراین سال در میدان نفتی عظیم هفتگل نیز فوران نفت آغاز گشت و مسجدسلیمان در تولید نفت از انحصار خارج شد. اما تولید در منطقه همچنان افزایش یافت به طوری که در سال ۱۳۱۴ ه. ش (۱۹۳۵میلادی) اوج تولید در سراسر بهره برداری (۱۲۷ هزار بشکه در روز) رسید. بعد از افتی کوتاه در تولید نفت به علت ملی شدن این صنعت در ایران (۳۳-۱۳۳۰ ه. ش) به دلیل دسیسه‌های شرکت نفت ایران و انگلیس و دولت امپریالیستی انگلیس بار دیگر استخراج نفت افزون شد که تا سال ۱۳۴۵ ه. ش کما بیش ثابت بود (سالیانه حدود ۳۰ میلیون بشکه معادل ۴ میلیون تن) اما از این سال به بعد تولید نفت به سرعت کاهش یافت و بعد از بسته شدن چاه‌ها در سالهای ۶۰ و ۱۳۵۹ ه. ش تولید سالیانه آن به حدود تولید روزانه در گذشته محدود گشت. دلیل کم شدن تولید نفت اینست که بعد از حدود ۷۰ سال بهره برداری مداوم ۹۸٪ از مقدار نفت قابل حصول به صورت طبیعی از منطقه استخراج شد و از آنجا که بهره برداری از سایر میدانهای نفتی به ویژه میدان‌های نفتی مرزی از اولویت برخوردار گردید، استخراج نفت در مسجدسلیمان که می‌بایست با تزریق آب یا گاز انجام پذیرد و این خود نیز مشکلاتی را به دنبال دارد، متوقف شد.

چاه نفت شماره یک و نخستین اکتشاف نفت

در تاریخ ۲۸ ماه مه سال ۱۹۰۱ میلادی، در زمان سلطنت مظفرالدین شاه قاجار، ویلیام ناکس دارسی، تاجر بزرگ طلا در انگلستان امتیاز کشف نفت ایران را از آن خود کرد و برای این منظور جورج برنارد رینولدز را که تجربیاتی در زمینه حفاری نفت در مناطق نفت خیز سوماترا داشت، برای اکتشاف و استخراج نفت به استخدام خود درآورد. رینولدز در پایان سال ۱۹۰۲ میلادی عملیات حفاری اولین چاه در چاه سرخ واقع در قصر شیرین و همچنین شاردین رامهرمز را آغاز کرد و همزمان مقدمات حفاری در منطقه نفتون مسجد سلیمان را مهیا ساخت.

پس از دو سال حفاری در شاردین گروه رینولدز به این نتیجه رسیدند که در این نقطه نمی‌توانند به نفت برسند. اما علائم موجود و وجود آتشگاه و نیز حوضچه‌ای که خود به خود قیر از آن می‌جوشید و یادداشت‌های مورخین و باستان شناسان که تصریح کرده بودند در ناحیه نفتون نفت فراوان به دست می‌آید، سرمهندس رینولدز را که از مدتی پیش در آنجا به کار حفاری مشغول بود، امیدوار کرد و به همین علت وسائل و تجهیزات را به منطقه نفتون در مسجد سلیمان منتقل کردند و در پایان ماه ژانویه سال ۱۹۰۸ میلادی حفاری چاه شماره یک این شهر آغاز شد.

سرمایه شرکت که در انگلیس تشکیل شده بود تا در ایران به نفت دست یابد، به علت طولانی شدن دوره حفاری به پایان خود می‌رسید و ویلیام ناکس دارسی که از پیدا شدن نفت در این سرزمین قطع امید کرده بود طی تلگرافی از رینولدز خواست تا حفاری را تعطیل کند. گفته می‌شود تلگراف به دست رینولدز رسیده بود اما چندان به مسجد سلیمان اعتماد داشت که ترجیح داد بدان اعتنایی نکرده به کار خود ادامه دهد. سرانجام در حالیکه اعضای گروه در اوج نا امیدی به سر می‌بردند، در ساعت چهار صبح روز پنجم خرداد ماه ۱۲۸۷ خورشیدی برابر با ۲۶ ماه مه ۱۹۰۸ میلادی،[۲] مته حفاری از ضخامت زمینی به قطر ۳۰۰ متر عبور کرد و آخرین ضربت خود را به صخره عظیمی که روی منبع نفت قرار داشت فرود آورد، در نتیجه در عمق ۱۱۸۰ پا (۳۶۰ متری) نفت با فشار زیادی تا ۵۰ پا (۱۵ متر) بالاتر از نوک دکل حفاری فوران کرد و کارگران را در خود غرقه ساخت. بدین ترتیب فصل جدیدی در تاریخ کشور رخ داد و ایران به جمع کشورهای نفت خیز جهان پیوست. این اتفاق، که نخستین اکتشاف نفت در خاورمیانه به شمار می‌رفت، حیات اقتصادی و اجتماعی مسجد سلیمان و ایران را دگرگون کرد، چنانکه از این چاه روزانه ۳۶۰۰۰ لیتر (معادل ۸۰۰۰ گالن) نفت استخراج می‌شد و بعدها در این شهر حداقل ۳۰۰ چاه نفت حفر شد. این شهرک باستانی به یک شهر مدرن و پر رونق بدل شد. جمعیت آن افزایش یافته، خانه‌ها و محله‌های جدید برای کارکنان شرکت نفت از مدیران ارشد گرفته تا کارگران ساخته شد. شرکت نفت ابتدا اقدام به ایجاد یک دستگاه آب شیرین کن نموده و سپس برای انتقال آب رود کارون به شهر، لوله کشی منازل را به انجام رساند. همچنین خط آهنی توسط این شرکت تاسیس شد که تا درخزینه، روستایی در نزدیکی شوشتر، امتداد می‌یافت. بدین ترتیب مسجد سلیمان از یک قصبه به شهری بزرگ بدل شد و مردم از اطراف و اکناف برای کار به این شهر مهاجرت کردند. شبکه آب و برق تکمیل گردید و سیستم فاضلاب شهر به وجود آمد، حمل و نقل زباله مرتب شد و سیستم اتوبوس رانی به کار افتاد. همچنین ورزشگاه بزرگی ساخته شد و مسجد سلیمان چهره یک شهر تازه و متفاوت از سایر شهرها را به خود گرفت. بدین ترتیب مسجدسلیمان که از ابتدای کشف نفت به عنوان یکی از بخشهای شهرستان شوشتر به شمار می‌رفت در دهه ۴۰ به صورت شهرستان مستقلی درآمد.

صدمین سالگرد اکتشاف نفت

در تاریخ ۵ خرداد ۱۳۸۷ خورشیدی برابر ۲۶ ماه مه ۲۰۰۸ میلادی، چاه شماره یک، صد ساله شد. لذا به همین مناسبت در این روز جشن صدمین سالگرد اکتشاف نفت در خاورمیانه و انقلاب صنعتی ایران در این شهر و در چندین نقطه جهان برگزار شد. جشن یکصد سالگی نفت در ایران توسط وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران در محل باشگاه مرکزی این شهر که با افتتاح پالایشگاه نفت مسجدسلیمان همراه بود.

مکانهای دیدنی

• منطقه رودخانه تمبی
• پالایشگاه بی بیان
• چاه شماره یک
• کلگه زرین
• قبرستان ارمنی‌ها
• برد نشانده
• معبد سر مسجد
• مسجد نمره یک
• موزه نفت
• سد شهید عباسپور
• سد مسجد سلیمان
• جزیره سد
• رود و دشت شیمبار
• منطقه گدار لندر
• هفت شهیدان
• پیر بابا زاهد (امامزاده)
• پیر شاهزاده عبدالله (امامزاده)
• پیر شاهزاده علی (امامزاده)
• پیر حضرت نوح (منطقه چهار بیشه)
• پل نگین
• قلعه بردی زادگاه کوروش هخامنشی واقع در بخش اندیکا
• منطقه کولرشاپ
• محله هنرستان

معماری

برخی ساختمان‌های مسجدسلیمان که در دوره فعالیت شرکت نفت ایران و انگلیس ساخته شده‌اند سبک معماری انگلیسی داشته که اغلب در اثر گسترش و نوسازی در شهر تخریب شده‌اند. بخش‌هایی از آن هنوز به نام‌های انگلیسی آن دوره مانند منطقه کمپ کرسنت و اسکاچ کرسنت و کم لب کرسنت معروف است.

محله‌های مسجدسلیمان

محدودهٔ مسجدسلیمان ناهموار و دارای پستی و بلندیهای زیادی است. شرکت نفت منازل و ادارات خود رادر نقاط مناسبتر احداث کرده و به همین دلیل محله‌های این شهر ازهم فاصله داشتند. در سالهای اخیر به دلیل رشد جمعیت شهر و عدم کنترل اولیه‌ای که برساخت و ساز وجود داشت، فاصلهٔ بین محلات کم شده و در بسیاری جاها، کاملا به هم چسبیده هستند.

وجه تسمیهٔ محله‌ها

نام محلات بیشتر از نام چاههای نفت و یا ادارات شرکت نفت گرفته شده‌است؛ مانند نمره یک که از نام چاه شمارهٔ یک گرفته شده‌است. بسیار از محله‌ها به همین ترتیب به یک نمره خوانده می‌شوند که بیشترین آن نمره چهل است. اسم برخی محلات هم از نام طوایفی گرفته شده که برای اولین بار در آنجا سکنی گزیده‌اند؛ مانند مال‌جونکی[۳]. برخی جاها هم افرادی که از شهرهای دیگر برای کار به مسجدسلیمان آمده بودند، در کنار هم اقامت کرده و خانه ساخته‌اند؛ مانند لین‌اصفهانی‌ها و یا محل اقامت کارکنان خارجی شاغل در شرکت نفت مانند لین هندی‌ها.

نام محله‌ها

• سرمسجد (به سکون ر): این محله به علت آثار باستانی[۴] که روی تپه‌ای بالای آن وجود دارد و منسوب به حضرت سلیمان است، سرمسجد نامیده شد. نام‌گذاری مسجدسلیمان در دیماه ۱۳۰۳ شمسی هم به علت همین آثار می‌باشد[۵].
• نمره‌یک: مرکز شهر مسجدسلیمان است و به علت وجود "چاه شماره یک" یا "چاه نمره یک" در این محله، به این نام معروف شد.
• هوانیروز
• تلخاب (به فتح ت)
• نفتک (به فتح ت)
• باغ چشمه‌علی (به سکون ه)
• باشگاه سوارکاران
• چهاربیشه
• نصیرآباد
• کولرشاب: نام خود را ازیکی از ادارات شرکت نفت گرفته است[۶].
• ریل‌وی یا Rail Way: به خاطر وجود یکی از ایستگاه‌های قطار در این محله به این اسم نامیده شده‌است.
• بازار چشمه‌علی (به سکون ه): در گذشته چشمه‌ای با همین نام در این محله وجود داشته است.[۷]
• لین اصفهانی‌ها (به کسر ل و سکون ی - LANE)
• محله حسین قصاب (مال گندلی‌ها - به فتح گ، سکون ن، و فتح د): که در دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی به کوی کاوه مشهور بوده‌است و هنوز در فیش‌های آب و برق نام کوی کاوه نوشته می‌شود و نام‌های پیشگفته فقط جنبه شفاهی دارند.
• لین هندی‌ها: درابتدا محل اقامت کارکنان هندی بوده و اکنون کاملا از بین رفته‌است.
• دره گلگیریها (به ضم گ اول)
• مال جونکی (به سکون ل)
• سرکوره‌ها (کوی شهید موسوی) که بعلت وجود معدن گچ و کوره‌های گچ پزی به این اسم نامگذاری شد.
• مال شنبه (کوی شهید لرستانی - به سکون ل)
• پنج بنگله (به فتح ب، سکون ن و گ و کسر ل)
• هشت بنگله (بنگله به خانه‌های ویلایی لوکس کارمندان عمدتا" خارجی شرکت نفت که به همراه خانواده هایشان در آنها زندگی می‌کردند، گفته می‌شود.)
• شاه‌نشین (به سکون ه)
• مال‌کریم (به سکون ل)
• نمره یازده
• دره‌اشکفت: محلی‌ها آن را دراشکفت (به فتح د، کسر ر، سکون ش، و ضم ک) می‌خوانند
• نمره‌دو
• پانسیون خیام
• سی برنج (C.Branch) به معنی بخش C یا منطقهٔ C.
• کمپ کرسنت (Camp Crescent) که کرسنت به معنی تپه، قله می‌باشد. (نام کمپی که روی تپه ساخته شده)
• اسکاچ کرسنت (ُScotch Crescent)
• نفتون
• پشت‌برج (به کسر ت)
• باغ‌ملی (به سکون غ)
• افرمبی (به فتح الف و ر): محله‌ای که پشت گاراژ شرکت نفت، بین باغ ملی و محلهٔ پشت برج قرار دارد. در گذشته در این محله اداره‌ای با نام ادارهٔ تعمیرات راه و ساختمان منطقه وجود داشته است. نام انگلیسی این اداره Field Road Maintenance And Building بوده وحروف اول نام این اداره (F. R. M. B) است. انگلیسی‌ها در آن زمان نام این اداره را به صورت خلاصه یعنی (اف، آر، ام، بی) و با سرعت «اِفرَمبی» تلفظ می‌کردند. این نام، بعدها درگویش محلی به افرمبی تغییر کرد[۸].
• مین آفیس (به کسر م، سکون ی و ن) یا اداره مرکزی شرکت نفت (Main Office)
• سبزآباد: این محله در مرکز شهر مسجدسلیمان قرار دارد و قسمتی از محلهٔ نمره چهل می‌باشد. یکی از محلات قدیمی می‌باشد که در حال حاضر هنرستان شبانه روزی کار و دانش امیرکبیر که در گذشته دانشسرای تربیت معلم بود و قبل از انقلاب هم دبیرستانی مخصوص ادبیات بود و در گذشته بزرگترین هنرستان غرب کشور بود که افراد از شهرها و استان‌های مختلف کشور در این مکان تحصیل کرده و آموزش دیده‌اند. در حال حاضر قسمتی از این هنرستان به کتابخانه عمومی شهید بهنام محمدی تبدیل شده است.
• نمره‌چهل
• پشت کوه
• دره‌خرسان
• بازار شوشتری‌ها
• درهٔ سوکیاس
• نمره‌هشت
• بی‌بیان (جمع بی‌بی):که در گذشته بسیاری از کارخانه‌ها در آن فعالیت می‌کردند
• خواجه‌آباد
• نفت‌آباد
• کلگه: به علت وجود تپه‌ای باستانی به نام "کلگه زرین" یا کلگه زری، کلگه نامیده شد.
• شیخ مند نی
• تمبی (به کسر ت و سکون م و ب): از مناطق قدیمی و در فاصله‌ای نسبتا دور از شهر و در کنار رودخانهٔ فصلی به همین نام قرار دارد.

اهالی مسجدسلیمان

• بهرام عکاشه (متولد ۱۳۱۵ در مسجدسلیمان )، پدر علم زلزله‌شناسی ایران، متخصص برجسته زلزله‌شناسی و زمین‌شناسی در ایران است.
• جمشید چالنگی متولد ۱۳۲۶ مسجد سلیمان است وی همسر فریده رهبر کارمند صدای امریکا دو پسر به نام ونداد و تیرداد دارد
• بهمن علاالدین معروف به مسعود بختیاری (۱۳۱۹-۱۳۸۵) خواننده ترانه‌های محلی بختیاری‌ها یا لری بختیاری بود
• [[محسن رضائی میرقائد[۱] (۱۰ شهریور ۱۳۳۳ در مسجد سلیمان) (نام هنگام تولد سبزوار رضایی میرقائد)[۲] سیاست‌مدار اهل ایران است]]
• [[امیدوار رضایی (زادهٔ دی ۱۳۳۵ در مسجدسلیمان)، برادر محسن رضایی و نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی و نایب رئیس اول در دورهٔ هشتم است و از اعضای اصولگرای مجلس به شمار می‌رود.[۱] وی پیش‌تر نمایندهٔ دوره‌های پنجم، ششم، و هفتم مجلس شورای اسلامی بوده‌است.در سال ۱۳۶۸، تخصص جراحی مغز و اعصاب را از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران (۶۸-۱۳۶۳) و دوره‌های فوق تخصصی کوتاه مدت را از مرکز جراحی مغز و اعصاب هانور آلمان (۱۳۷۲-۱۳۷۰) دریافت کرد. وی رییس بیمارستان لقمان می‌باشد]]
• [[امیدعلی شهنی کرم‌زاده ریاضی دان ایرانی است. کرم زاده در سال ۱۳۲۳ در شهر مسجدسلیمان متولد شد. وی به خاطر تلاش برای عمومی کردن علم ریاضی، موفق به کسب جایزه ترویج علم ایران گردید. کرمزاده در سال ۱۳۸۴ بعنوان چهره ماندگار کشور معرفی شد]]
• علی اوسیوند (زاده ۱ آذر ۱۳۳۶ در مسجد سلیمان) بازیگر ایرانی است
• بهزاد غلامپور شهنی متولد مسجد سلیمان، دروازه‌بان سابق تیم ملی فوتبال ایران و باشگاه فوتبال استقلال تهران
• [[میلاد میداودی (زادهٔ ۳۰ دی ۱۳۶۳ در مسجد سلیمان منطقه بی بیان)بازیکن فوتبال ایرانی است که در تیم باشگاه فوتبال استقلال صنعتی خوزستان بازی می‌کند]]
• صفر ایرانپاک بازیکن سابق پرسپولیس تهران و آقای گل داربی سرخابی

زبان

زبان اهالی این شهر، لری بختیاری می‌باشد.

پانویس

منابع

• معماری سبز و پایدار شهرستان مسجدسلیمان وبگاه دانشنامه معماری مسجدسلیمان
• عباسی شهنی، دانش. تاریخ مسجدسلیمان، تاریخ تحولات صنعت نفت. چاپ سوم. انتشارات هیرمند، ۱۳۸۳. ISBN 0-61-5521-964.
• مسجد سلیمان، تصویر ایران بدون نفت؟ وبگاه بی بی سی فارسی
• کانون هواداران نفت مسجدسلیمان وبگاه کانون هواداران نفت مسجدسلیمان
• پنجم خرداد؛ یکصدمین سالگرد اکتشاف نفت در ایران، وبگاه خبرگزاری مهر
• مسجد سلیمان در آستانه صدسالگی اکتشاف نفت. رادیو زمانه
• درباره مسجد سلیمان
• May ۲۶, ۱۹۰۸: Mideast Oil Discovered — There Will Be Blood, Wired.com
• MAY ۲۶ - EVENTS, Today in Science History (todayinsci.com)